Απολύμανση κυψελών με φλόγιστρο

Όπως όλοι γνωρίζουμε, για τους επόμενους τρεις με τέσσερις μήνες, τα μελίσσια μας δεν μας ζητάνε να ξοδέψουμε πολύ χρόνο μαζί τους, αφού «αναπαύονται», περνώντας τη φάση της μερικής χειμέριας νάρκης τους. Και ενώ τα μελίσσια μας έχουν δώσει τρίμηνη «άδεια», δεν συμβαίνει το ίδιο και με τις άλλες εργασίες του μελισσοκομείου μας, που είναι στη σειρά και περιμένουν να τις εκτελέσουμε.

Μια από αυτές τις εργασίες, που κάποιοι συνάδελφοι θεωρούν ότι είναι και η ποιο σπουδαία εργασία του χειμώνα, είναι η απολύμανση των κυψελών μας. 

Αν και αναφέρονται και κάποιοι χημικοί τρόποι απολύμανσης – όπως η χρήση χλωρίνης -  εν τούτοις θεωρούμε πως αυτοί οι τρόποι ταιριάζουν περισσότερο για την απολύμανση των πλαστικών κυψελών, ενώ για τις ξύλινες κυψέλες η χρήση φλόγας παραμένει η καλύτερη λύση.

Έτσι, σήμερα θα μιλήσουμε για τον ποιο αποτελεσματικό και παραδοσιακό τρόπο απολύμανσης των κυψελών μας. Για την απολύμανση με τη χρήση φλόγιστρου.

Να διευκρινίσουμε, πως το άρθρο αυτό απευθύνεται περισσότερο στους νέους μελισσοκόμους, οι οποίοι δεν χρειάστηκε ή δεν έτυχε, μέχρι σήμερα, να κάνουν χρήση φλόγιστρου, αλλά που όμως φέτος θα πρέπει να το κάνουν... για πρώτη φορά.

Τα φλόγιστρα χειρός κυκλοφορούνε στην αγορά σε δυο βασικούς τύπους. Σε αυτά που παίρνουν τις μικρές φιάλες γκαζιού, όμοιες με αυτές που βάζουμε στα καμινέτα του καφέ και στα επαγγελματικά φλόγιστρα που παίρνουν τις μεγαλύτερες μακρόστενες φιάλες προπανίου – κίτρινου συνήθως χρώματος.  

Το πρώτο είναι ένα πολύ φτηνό φλόγιστρο, όπως πολύ φτηνή είναι και η φιάλη του, μα που όμως δεν μπορούμε να πούμε πως αποτελεί μια ικανοποιητική λύση στο θέμα της απολύμανσης των κυψελών. Το δεύτερο, αντίθετα, είναι αρκετά ποιο ακριβό, αλλά πολύ ποιο αποτελεσματικό και μπορεί να απολυμάνει σε βάθος τις κυψέλες μας γρήγορα, σε βάθος και αξιόπιστα.

Ας δούμε λοιπόν ποια είναι τα βήματα που πρέπει να κάνουμε για να εκτελέσουμε αυτή την εργασία.

Πρώτα από όλα θα πρέπει να έχουμε διαμορφώσει και προετοιμάσει τον χώρο που θα κάνουμε αυτή τη δουλειά. Ό χώρος αυτός θα πρέπει να έχει καλό εξαερισμό, να μην περιέχει εύφλεκτα υλικά, να μην έχει αναμμένες ηλεκτρικές λάμπες, άλλες φλόγες, ούτε να παράγονται κοντά σε αυτόν σπίθες από άλλες δραστηριότητες, όπως ηλεκτροσυγκόλληση, τρόχισμα μεταλλικών σκευών κλπ. 

Σαν ποιο κατάλληλος χώρος για αυτή τη δουλειά, θεωρείται ένα στεγασμένο υπόστεγο ή και κάποιος εσωτερικός χώρος, που όμως να τηρεί τις ποιο πάνω «προδιαγραφές». 

Στη συνέχεια ξεμοντάρουμε την κυψέλη και με μια σπάτουλα ξύνουμε τις εσωτερικές επιφάνειες όλων της των μερών – καπακιού, σώματος και βάσης - για να απομακρύνουμε κεριά, πρόπολη και διάφορα ξένα «σώματα» που βρίσκονται προσκολλημένα πάνω σε αυτές.

Βιδώνουμε  το φλόγιστρο πάνω στη φιάλη του προπανίου, ανοίγουμε τη βαλβίδα κατά το ¼ και το ανάβουμε με αναπτήρα  και ποτέ με σπίρτα. Κατόπιν ρυθμίζουμε τη φλόγα στην επιθυμητή ένταση και αρχίζουμε να σαρώνουμε με τη φλόγα τις εσωτερικές επιφάνειες της κυψέλης. 

Η σάρωση γίνεται με επιμέλεια και υπομονή και με τέτοιο τρόπο που το ξύλο να αποκτά ένα χρώμα από το βαθύ καφέ του κάστανου, έως το μαύρο του κάρβουνου. Επιμένουμε ιδιαίτερα στις γωνίες, στις ενώσεις, στις χαραμάδες και στους κηρηθροφορείς. 

Συνεχίζουμε με τον ίδιο τρόπο σε όλες τις εσωτερικές επιφάνειες όλων των μερών, προσέχοντας να μην αφήνουμε τη φλόγα πολύ ώρα πάνω στο μεταλλικό πλέγμα του πάτου -στη περίπτωση που οι κυψέλη μας έχει κινητό αεριζόμενο – γιατί κάποιοι από αυτούς είναι ευαίσθητοι στις υψηλές θερμοκρασίες και μπορεί να παραμορφωθούν. Καθ όλη τη διάρκεια των εργασιών φροντίζουμε να διατηρούμε την φιάλη σε όσο πιο όρθια θέση μπορούμε.

Όταν θα έχουμε φλογίσει όλες τις εσωτερικές επιφάνειες και θα έχουμε τελειώσει την εργασία μας, κλείνουμε τη βαλβίδα του φλόγιστρου εντελώς και αποσυνδέουμε την φιάλη. Πρέπει να προσέξουμε που θα ακουμπήσουμε το φλόγιστρο, γιατί το ακροφύσιο του αποκτά πολύ υψηλές θερμοκρασίες κατά τη λειτουργία του και χρειάζεται χρόνο για να κρυώσει!

Γενικά θα λέγαμε πως η χρήσης ενός τέτοιου φλόγιστρου στα χέρια ενός ατζαμή είναι επικίνδυνη και ο πρωτάρης μελισσοκόμος καλά θα κάνει να διαβάσει προσεκτικά όλες της οδηγίες χρήσεως  της συσκευής και να τις εφαρμόσει ευλαβικά!

Πηγαίνοντας τώρα πίσω στην κυψέλη μας, βλέπουμε πως τα μέρη που τα έχουμε φλογίσει, αφήνουν μια καρβουνιά στα χέρια. Αυτή η καρβουνιά δεν είναι καλό για τις μέλισσες, μα ούτε και πρακτικό για εμάς να μείνει πάνω στα μέρη της κυψέλης. Για το λόγο αυτό, τρίβουμε ελαφριά όλες αυτές τις επιφάνειες με ένα σκληρό σφουγγάρι που το έχουμε βουτήξει σε μια λεκάνη που περιέχει νερό και απορρυπαντικό. 

Στην συνέχεια ξεβγάζουμε με άφθονο νερό ολόκληρη τη κυψέλη και την αφήνουμε κάπου έξω να στεγνώσει. Η απολύμανσης έχει τελειώσει και αν προβληματιστήκατε για τον χρόνο και τον κόπο όλης αυτής της ιστορίας, σας διαβεβαιώνουμε πως δεν είναι και τόσο «τρομερή» δουλειά όσο, εκ πρώτης όψεως. φαίνεται!

Εξ άλλου υπάρχουν δυο πράγματα που θα σας  αποζημιώσουν, και με το πάρα πάνω, για τον κόπο σας. Το πρώτο έχει να κάνει με την ευωδιά που θα γεμίσει τα ρουθούνια σας το κάψιμο της πρόπολης. Το δεύτερο, και ίσως το ποιο σημαντικό, είναι πως θα έχετε απολυμάνει το «σπίτι» των αγαπημένων σας δίπτερων φιλενάδων και θα το έχετε απαλλάξει από ένα σωρό κρυμμένους κινδύνους.

Να σας υπενθυμίσουμε μόνο, πως υπάρχουν σπόρια κάποιων ασθενειών που μπορεί να παραμείνουν σε εφεδρεία, κρυμμένα σε κάποια χαραμάδα της κυψέλης,  για πολλά-πολλά χρόνια και  να κάνουν την εμφάνιση τους με την πρώτη ευκαιρία!  Το επιμελές και προσεκτικό φλόγισμα της κυψέλης απομακρύνει πολύ αυτό το ενδεχόμενο, γιατί καταφέρνει να καταστρέψει, αν όχι όλο, το μεγαλύτερο μέρος, αυτών των παθογόνων καταστάσεων!

Επιμέλεια: Μανόλης Δερματης, ερευνητής μελισσοκόμος, συγγραφέας του βιβλίου "Η Ιστορία Μιας Βασίλισσας"

Ορεινή Μέλισσα