Πως και που να πουλήσω το μέλι μου;

Από προχθές που δημοσιεύσαμε το άρθρο μας για τους γενικούς νόμους που ισχύουν στην μελισσοκομία, έως και σήμερα το μεσημέρι που γράφτηκε αυτό το άρθρο, έχουμε δεχτεί πολλές ερωτήσεις για τις προϋποθέσεις που υπάρχουν, προκειμένου να διαθέσουμε την παραγωγή μας από καταστήματα λιανικής πώλησης,  όπως μίνι μάρκετ κλπ.

Το πλήθος των ερωτήσεων που δεχθήκαμε, αποδεικνύει το μεγάλο ενδιαφέρον για το θέμα αυτό, αλλά και τη σύγχυση που προκαλεί η πολυνομία, και η γραφειοκρατία στους νέους κυρίως μελισσοκόμους. Για το λόγο αυτό αποφασίσουμε να γράψουμε ένα άρθρο εξειδικευμένο πάνω στους κανόνες και τις προϋποθέσεις διάθεσης συσκευασμένου μελιού από καταστήματα, και τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσουμε για να δημιουργήσουμε αυτές τις προϋποθέσεις.

Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με το τι ακριβώς ορίζει ο νόμος για αυτό το θέμα: 

Υπουργική απόφαση: Α2 –861/14.8.2013 /  Κανόνες Διακίνησης και Εμπορίας Προϊόντων

Άρθρο 31 Διακίνηση – Διάθεση  μελιού

1. Το μέλι που διατίθεται στον τελικό καταναλωτή σε κάθε σημείο πώλησης (π.χ καταστήματα, τόπο συγκομιδής, οργανωμένες Λαϊκές Αγορές ή Λαϊκές Αγορές Προϊόντων Βιολογικής Γεωργίας) διατίθεται υποχρεωτικά μόνο προσυσκευασμένο. Για τους παραγωγούς (μελισσοκόμους) ισχύουν τα προβλεπόμενα από τον κανονισμό ΕΚ 852/2004 για την πρωτογενή παραγωγή (ΚΕΦ 1, Άρθρο 1, παράγραφος 2γ), που λέει ότι:

Ο παρών κανονισμός δεν εφαρμόζεται:

α) στην πρωτογενή παραγωγή τροφίμων για ιδιωτική οικιακή χρήση

β) στην οικιακή παρασκευή, χειρισμό ή αποθήκευση τροφίμων για ιδιωτική οικιακή κατανάλωση

γ) στην άμεση προμήθεια από τον παραγωγό μικρών ποσοτήτων πρωτογενών προϊόντων στον τελικό καταναλωτή ή στα τοπικά καταστήματα λιανικής πώλησης που προμηθεύουν άμεσα τον τελικό καταναλωτή.

2. Το μέλι μπορεί να διατίθεται σε χύμα μορφή μόνο σε χώρους μαζικής εστίασης (π.χ. ξενοδοχεία, εστιατόρια) και μόνο εφόσον πρόκειται για επιτόπια κατανάλωση. Στις περιπτώσεις αυτές, θα αναγράφεται σε πινακίδα τοποθετημένη δίπλα στο σημείο που εκτίθεται προς κατανάλωση το προϊόν η ονομασία πώλησης του μελιού και η ένδειξη που αφορά στην χώρα ή στις χώρες όπου έγινε η συγκομιδή του μελιού.

3. Σε εφαρμογή του άρθρου 13 του ν. 4177/2013 (Α'173) επί όλων των τιμολογίων αγοραπωλησίας μελιού, πέραν των άλλων ενδείξεων, αναγράφεται η ονομασία του μελιού, σύμφωνα με τον Κώδικα Τροφίμων - Ποτών (π.χ. μέλι ανθέων, μέλι κηρήθρας κλπ.) και η χώρα ή οι χώρες προέλευσης όπου έγινε η συγκομιδή του είδους, όπως ορίζεται στον Κώδικα Τροφίμων και Ποτών και τις αποφάσεις του ΑΧΣ.

Πως ερμηνεύονται όλα αυτά:

Ο παραγωγός μελισσοκόμος μπορεί να πουλήσει το μέλι του, χωρίς να είναι υποχρεωμένος να έχει συσκευαστήριο – έτσι όπως θα το περιγράψουμε αναλυτικά ποιο κάτω – στις εξής μόνο περιπτώσεις:

ΠΡΩΤΟΝ: Αν το διαθέτει λιανικώς προσυσκευασμένο σε μικρές συσκευασίες έως 3 κιλά, από το μελισσοκομείο του, σε οργανωμένες λαϊκές εφ όσον έχει πάρει ανάλογη άδεια για αυτό και στα τοπικά καταστήματα που βρίσκεται η παραγωγή του.

ΔΕΥΤΕΡΟΝ: Σε μεγάλες συσκευασίες, δηλαδή χίμα, σε χονδρεμπόρους ή σε καταστήματα μαζικής εστίασης όπως ξενοδοχεία κλπ.

Ακόμα όμως και σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να τηρεί όλους τους κανόνες υγιεινής και είναι υπεύθυνος για την καταλληλότητα των προϊόντων του! 

Αν όμως θελήσει να το πουλήσει σε μικρές συσκευασίες έως 3 κιλά σε καταστήματα λιανικής όλης της επικράτειας, όπως σούπερ μάρκετ, τότε είναι υποχρεωμένος να δημιουργήσει συσκευαστήριο!

Εκτός όμως απ αυτό, ο μελισσοκόμος που θα δημιουργήσει μια σύγχρονη μικρή μονάδα μεταποίησης-τυποποίησης, θα πετύχει να καθετοποιήσει  την παραγωγή του, να δώσει προστιθέμενη αξία στα προϊόντα του και να τα διαθέσει πιο εύκολα. 

Οικονομοτεχνικά αυτό αξίζει τον κόπο να γίνει για κάποιον που έχει από 200 τουλάχιστον παραγωγικά μελίσσια και πάνω, με προσδοκώμενη ετήσια παραγωγή γύρω στους 2-2,5 τόνους, οπότε και θα μπορεί να το καλύψει και η μικρότερη, από πλευράς χώρου εγκατάστασης μονάδα συσκευασίας, που ορίζεται σύμφωνα με τον νόμο στα 40 τ.μ.

Αυτό μπορεί να αλλάξει αν κάποιος αποφασίσει να συσκευάζει και μέλια άλλων μελισσοκόμων, οπότε μπορεί να κάνει ένα συσκευαστήριο μεγαλύτερο από αυτό που απαιτεί η δική του παραγωγή.

Η μικρή  μονάδα τυποποίησης μελιού όπως και κάθε μικρό εργαστήριο τροφίμων για να λειτουργήσει νόμιμα θα πρέπει να της χορηγηθεί Άδεια Ίδρυσης, Λειτουργίας και Αριθμός Έγκρισης. 

Τις άδειες εκδίδουν οι Περιφερειακές Ενότητες (πρώην Νομαρχίες). 

Χωρίς άδεια, η λειτουργία συσκευαστηρίου είναι "παράνομη". 

Η άδεια ίδρυσης και λειτουργίας μιας μικρής μονάδας τυποποίησης εκδίδεται από το τμήμα Κτηνιατρικής της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της οικίας Περιφερειακής Ενότητας. Για τη έκδοση της άδειας απαραίτητη προϋπόθεση είναι η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων και η άδεια εγκατάστασης από τη Διεύθυνση Ανάπτυξης της Περιφερειακής Ενότητας.

Η άδειά χωρίζεται σε δύο στάδια: 

•Την άδεια εγκατάστασης 

•Την άδεια λειτουργίας. 

Η άδεια εγκατάστασης εκδίδεται αρχικά και ο επιχειρηματίας έχει τη δυνατότητα να εγκαταστήσει τον εξοπλισμό. Στο χρονικό διάστημα που ορίζει η άδεια εγκατάστασης, με τη μονάδα πλήρως εγκατεστημένη και μετά από την βεβαίωση καταλληλότητας από το τμήμα Κτηνιατρικής της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της οικίας Περιφερειακής Ενότητας , εκδίδεται η άδεια λειτουργίας, και έτσι η εγκατάσταση μπορεί πλέον να λειτουργεί νόμιμα.

ΠΡΟΣΟΧΗ:

Με πολύ πρόσφατη υπουργική απόφαση που δημοσιεύτηκε στο φύλλο εφημερίδας της κυβερνήσεως 3181 της 27-11-2014, καταργείται η άδεια λειτουργίας (όλα τα άλλα παραμένουν) για 103 δραστηριότητες, μεταξύ των οποίων ελπίζουμε να περιλαμβάνονται και τα συσκευαστήρια μελιού, αφού η απόφαση δεν το προσδιορίζει επακριβώς??? Για τη έκδοση πάντως της άδειας μικρού εργαστηρίου τυποποίησησης, απαραίτητη προϋπόθεση όπως αναφέρθηκε, είναι η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων και η άδεια εγκατάστασης από τη Διεύθυνση Ανάπτυξης της οικίας Περιφερειακής Ενότητας.

Με τον όρο μικρό εργαστήριο τυποποίησης μελιού πρέπει να διευκρινίσουμε ότι μιλάμε για εργαστήριο τροφίμων το οποίο έχει εγκατεστημένο εξοπλισμό με συνολική κινητήρια ισχύ μέχρι 22 kW και θερμική μέχρι 50 kW και η στάθμη θορύβου δεν υπερβαίνει τα 45 dBA, σύμφωνα με το υπ’ αριθμ.1180/81 Π.Δ. (ΦΕΚ 2934/6-10-81). Τα συσκευαστήρια αυτά θεωρούνται χαμηλής όχλησης και μπορούν να εγκατασταθούν και σε περιοχές Γενικής Κατοικίας. Χρειάζεται όμως προσοχή με τις χρήσεις γης, γιατί συνήθως στα ΦΕΚ στα οποία ορίζονται αυτές, υπάρχουν και άλλες λεπτομέρειες οι οποίες επιτρέπουν ή απαγορεύουν συγκεκριμένες χρήσεις.

Τώρα σχετικά με την απόφαση για την έγκριση περιβαλλοντικών όρων χρειάζονται τα εξής δικαιολογητικά:

• Χρήση γης γηπέδου της εγκατάστασης από Πολεοδομία ή Δήμο.

• Τοπογραφικό.

• Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. . 

• Ειδική Δήλωση (Συμπληρωμένη). 

• Βεβαίωση Χρήσεων Γης (Πολεοδομία οικείου Δήμου) 

• Οικοδομική άδεια.

Ο χώρος του εργαστηρίου θα πρέπει να έχει στο πάτωμα και στους τοίχους πλακάκια – ή άλλο υλικό που να καθαρίζεται εύκολα -  μέχρι  ύψος 2,00μ και καλό σύστημα αποστράγγισης. Ακόμα απαιτούνται οι διακρίσεις μεταξύ κάποιων χώρων όπως:

Ο χώρος επεξεργασίας και τυποποίησης (με νεροχύτη διπλό)

Ο χώρος πρώτων υλών (βάζα-χαρτοκιβώτια κ.λ.π.)

Ο χώρος έτοιμου προϊόντος

Το W.C και ο προθάλαμος w.c

Από πλευρά δαπάνης κατασκευής τώρα, αυτή για ένα μικρό μελισσοκομικό εργαστήριο, που θα είναι σύμφωνο με τους πιο πάνω όρους, υπολογίζεται πως κυμαίνεται σήμερα από 300 έως 350 ευρώ ανά τ.μ. Δηλαδή για τη δημιουργία ενός συσκευαστηρίου 40 τ.μ. που είναι και το μικρότερο που επιτρέπει η νομοθεσία, θα πρέπει να υπολογίσουμε ένα συνολικό κόστος 12,000-15,000 ευρώ, χωρίς τις κτιριακές εγκαταστάσεις. Το κόστος αυτό πέφτει φυσικά, όσο μεγαλώνει το μέγεθος της εγκατάστασης.

Με τα όσα αναφέρουμε πιο πάνω γίνεται αντιληπτό πως ένας μικρός μελισσοκόμος με ετήσια παραγωγή λιγότερη από 1,000 κιλά, δεν θα είναι δόκιμο να μπλέξει σε μια τέτοια ιστορία, εκτός και αν έχει μεγάλη άνεση χρημάτων και πλάνα για αύξηση της παραγωγής του, ή αν ξεκινήσει να συσκευάζει και για λογαριασμό άλλων μελισσοκόμων.

Εκείνο όμως που θα μπορούσε άνετα να κάνουν οι μικροί παραγωγοί μελιού, θα ήταν να συνασπιστούν και να δράσουν από κοινού. Η συνεργασία τους αυτή θα μπορούσε να ξεκινήσει από την δημιουργία ενός συσκευαστηρίου με την συμμετοχή όλων. Έτσι αν βρεθούν πέντε, για παράδειγμα, μελισσοκόμοι με παραγωγή 1,000 κιλών ο καθένα, τότε θα μπορούν να δημιουργήσουν μια μονάδα 100 τ.μ. που θα μπορεί να συσκευάζει την παραγωγή τους, συμβάλλοντας ο καθένας για τη δημιουργία της με 5,000 ή 6,000 ευρώ μόνο! 

Αυτή εξ άλλου η συνεργασία αυτή, ίσως τους δείξει και τον δρόμο για να κάνουν μαζί και άλλα πράγματα, όπως μια εξαγωγική προσπάθεια, για παράδειγμα.

Αυτό είναι κάτι που κατά τη γνώμη μας πρέπει να γίνει, από τους νέους κυρίως μελισσοκόμους, και το έχουμε πει και έχουμε γράψει πολλές φορές.

Πάνω σε αυτό ας πάρουμε για παράδειγμα τις πολυαγαπημένες μας μέλισσες! Όσο αυξάνει η συνεργασία τους – ο πληθυσμός τους δηλαδή – τόσο ποιο παραγωγικές γίνονται – σύμφωνα με τον νόμο Farrar.

Επιμέλεια: Μανόλης Δερματης, ερευνητής μελισσοκόμος, συγγραφέας του βιβλίου "Η Ιστορία Μιας Βασίλισσας"

Ορεινή Μέλισσα