Η θερμοκρασία στο μελίσσι και στον γόνο: Τι μαθαίνει κάποιος διαβάζοντας...

Εσύ γνώριζες ότι όσο πιο ζεστό είναι το μελίσσι, τόσο πιο γρήγορα εκκολάπτεται ο γόνος και τόσο πιο εύκολα αναπτύσσεται αλλά και αντιμετωπίζει τις ασθένειες; Σύμφωνα με νέες έρευνες ο γόνος όταν δεν θερμαίνεται σωστά, αργεί περισσότερο να εκκολαυθεί, και από 21 ημέρες μπορεί να κάνει 23 ακόμα και 24. Φυσικά οι μέλισσες που εκκολάπτονται με τέτοια καθυστέρηση δεν ζούν πολύ, και μολύνονται απο τις ασθένειες εύκολα. Επιπροσθέτως η βαρρόα που μεγάλωνει σε καθυστερημένο γόνο, αναπαράγεται περισσότερο, έτσι το μελίσσι φτάνει σε βαριά προσβολή πολύ γρηγορότερα.


Σε μετρήσεις που κάνει η Ορεινή Μέλισσα στη γονοφωλιά, με αισθητήρα στο κέντρο του γόνου, έχει διαπιστώσει ότι η θερμοκρασία του γόνου δεν είναι σταθερή, αλλά εξαρτάται άμεσα, απο τον πλυθησμό του μελισσιού, τις καιρικές συνθήκες, και πολλούς άλλους παράγοντες, όπως πχ η προσθήκη κηρόπανου και άλλων μονωτικών. Όσο πιο μεγάλη η θερμοκρασία στον γόνο, δηλαδή όσο πιο κοντά είναι στους 35 βαθμούς, τόσο καλύτερη υγεία έχει το μελίσσι μας.

Επίσης κάτι άλλο που παρατηρήσαμε στα μελίσσια ήταν ότι όσες όσο πιο μεγάλο και παραγωγικό ήταν το μελίσσι, τόσο πιο σταθερή και ανεβασμένη θερμοκρασία είχαμε στον γόνο. Συνεπώς αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι η θερμοκρασία μέσα στον γόνο, είναι ένα πολύ καλό σημάδι για να καταλάβουμε την υγεία του μελισσιού, και πλέον στο εξωτερικό έχουν αναπτύξει διάφορους τέτοιους τρόπους προκειμένου να σώζουν τα μελίσσια τους, πρίν να είναι αργά.

Ή θερμοκρασία του μελισσιού είναι πολύ βασική λοιπόν. Ο κ Ανδέας Θρασυβούλου μεγάλος καθηγητής της μελισσοκομίας, με αστείρευτη πηγή γνώσης μας δίνει μερικά παραπάνω στοιχεία μέσα απο το βιβλίο του Πρακτική Μελισσοκομία, Ανδ. Θρασυβούλου. Διάβαστε λοιπόν και μερικά extra στοιχεία που πρέπει να μάθετε, και σίγουρα δε γνωρίζετε...

Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα της κοινωνικής ζωής της μέλισσας είναι η ομοιόσταση, δηλαδή η διατήρηση της θερμοκρασίας και των άλλων περιβαλλοντικών παραγόντων του μελισσιού σε σχετικά σταθερά επίπεδα, ανεξάρτητα από τις εξωτερικές ρυθμίσεις.

Οι μέλισσες είναι γενικά δραστήριες σε θερμοκρασίες από 10 – 38 βαθμούς Κελσίου. Για την εκτροφή του γόνου η άριστη θερμοκρασία στη φωλιά είναι 35 oC. Οι παραμάνες καλύπτουν με το σώμα τους το γόνο και επιτυγχάνουν τη θερμοκρασία αυτή με συνεχείς συσπάσεις των μυών του θώρακα και ταυτόχρονη κατανάλωση μελιού. Όταν η θερμοκρασία περιβάλλοντος είναι μεγαλύτερη από 35 oC οι μέλισσες δροσίζουν την φωλιά συλλέγοντας νερό και ανεμίζοντας τα φτερά τους, έτσι ώστε να διευκολύνεται η εξάτμιση του νερού με τη δημιουργία ρεύματος αέρα.

Κατά τη σμηνουργία, η θερμοκρασία στο εσωτερικό του αφεσμού είναι 35 oC ενώ στο εξωτερικό του περίβλημα είναι 15-21 oC . Επειδή οι εργάτριες στο εσωτερικό του αφεσμού παράγουν θερμότητα και οι εργάτριες στο εξωτερικό του παρέχουν μόνωση εναλλάσσονται μεταξύ τους. Όταν η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας ανεβεί τότε ο αφεσμός αραιώνει και δημιουργούνται δίοδοι δια μέσου των οποίων περνά ρεύμα αέρος δημιουργούμενο από το φτερούγισμα των μελισσών.

Όταν η εξωτερική θερμοκρασία είναι κάτω από τους 14  oC οι μέλισσες σχηματίζουν στη φωλιά τη μελισσόσφαιρα και καθώς η θερμοκρασία κατεβαίνει η μελισσόσφαιρα συμπτύσσεται, ώστε να εξοικονομείται θερμότητα λόγω μείωσης της επιφάνειας από την οποία αυτή χάνεται. Στο εξωτερικό της μελισσόσφαιρας, οι μέλισσες σχηματίζουν στρώσεις με το κεφάλι προς τα μέσα και εναλλάσσονται με τις εσωτερικές μέλισσες. Στην περίπτωση που δεν υπάρχει γόνος στο μελίσσι, η ελάχιστη θερμοκρασία στο εσωτερικό της μελισσόσφαιρας είναι 13 oC και η μέγιστη 20 oC ενώ στη εξωτερική στρώση είναι 8 oC. Όταν όμως υπάρχει γόνος στο εσωτερικό της σφαίρας, η θερμοκρασία πρέπει να παραμείνει στους 35 oC. Μια μεμονωμένη μέλισσα χάνει την ικανότητα της να πετάξει όταν η θερμοκρασία μειωθεί κάτω από τους 10 oC και στους 8 oC ακινητοποιείται και μπορεί να πεθάνει. Όταν η θερμοκρασία μειωθεί στους -5 oC η μελισσόσφαιρα δεν μπορεί να συμπτυχθεί άλλο και οι εργάτριες για να επιβιώσουν παράγουν επιπλέον θερμότητα καταναλώνοντας μέλι.